Het is een vaak gehoorde zinsnede in mijn vakgebied. "Je mag toch niks" zeggen ze dan. Als de wat
middelbare of oudere burger het zegt, is de intonatie soms wat meelijwekkend. Als de spreker jonger is, dan klinkt het vaak wat schamper. Mensen bedoelen dat politiemensen in Nederland niet voldoende bevoegdheden hebben om de misdaad aan te pakken. Of liever gezegd, om hén aan te pakken. Met name de jeugd en de oudere jongere, om maar eens een Koot-en-Bie uitdrukking te lenen, hebben dat nogal eens. Wat wil je nou beginnen, je ziet het ze denken. Terwijl politiemensen in Nederland verregaande bevoegdheden hebben. Alleen weet lang niet iedere politieman wat hij precies mag en de burger vaak al helemaal niet.
Zo mag de politieman uit eigen beweging opvragen welk telefoonnummer bij welk persoon hoortof omgekeerd. Een bon schrijven. Vervolging instellen nadat er aangifte tegen je gedaan is. Je aanhouden, voorgeleiden en insluiten als je een strafbaar feit hebt gedaan. En als er een (hulp)officier van Justitie geconsulteerd wordt, dan mag er nog veel meer. Dat is bijna altijd een inbreuk op je persoonlijke levenssfeer, maar dan wel gesanctioneerd door de rechterlijke macht. Je telefoon of je internet kan afgetapt worden. Je bankgegevens kunnen opgevraagd worden. Videobewakingsbeelden kunnen worden opgevraagd en er kan zelfs een team van goedgetrainde specialisten worden ingezet om jóu te volgen, waar je ook heen gaat. Als de Officier van Justitie op zijn beurt dan weer een vordering indient bij de Rechter-Commissaris kan er nog een stap verder gegaan worden. Aan de hand van je telefoonnummer opsporen waar je bent. Je aan laten houden in het buitenland. Een pseudo-koop toestaan.
Als ik dus iets nodig heb in de zin van bevoegdheden, heb ik een weids scala om uit te kiezen. Zo heb ik een zaak in behandeling waarbij ik twee verdachten van mishandeling of openlijke geweldpleging wil laten aanhouden. En omdat dat vier weken geleden is gebeurd, mag ik dat niet zelf beslissen. Omdat mijn chef, die ook Hulp-officier van Justitie is, op cursus is, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en zelf de rechtbank gebeld, waar de officieren aan verbonden zijn.
Pardon? De stoute schoenen? Ja, want Officieren van Justitie praten eigenlijk nauwelijks met gewone agenten. Er zijn er zelfs bij die gewoon geen zaken met anderen dan HOvJ's willen doen. Ik heb daar maling aan. Want zo'n Officier moet ook gewoon naar de WC en eet ook wel eens een vette hap. Er zijn er heel goede tussen, die direct een beslissing kunnen nemen. Maar er lopen er ook tussen, die absoluut geen risico durven te nemen. Terug naar vandaag. Toen ik de Officier aan de lijn had, heb ik de zaak uitgelegd en ik kreeg toestemming om ze per brief te ontbieden om op het bureau te verschijnen en ze aldaar aan te houden. Dus niet eerst 's morgens vroeg de deur eruit lopen en ze te overrompelen, maar ze de kans geven zich voor te bereiden op wat er komen gaat. Het beginsel van subsidiariteit en proportionaliteit. Het minst ingrijpende middel gebruiken dat er is en zodra het niet meer nodig is, stoppen ermee.
Ik had de officier nog een keer nodig, dit keer voor een vordering om beelden op te vragen van een bewakingssysteem. Daarmee zouden we misschien een fietsendiefstal op kunnen lossen. Ik wacht de uitslag nog af. Ook dit lijkt een hoop moeite voor een simpele fietsendiefstal, maar aan de andere kant, als het jouw fiets was zou je ook willen dat we er alles aan deden toch? Dus dat betekende een groot aantal formulieren invullen zodat de Officier, gesteund door alle kennis over het strafbare feit een beslissing kon nemen die hopelijk er op uitdraait dat ik de beelden kan opvragen en de eigenaar van die beelden me dat niet mag weigeren.
En als minister Opstelten zijn zin krijgt mag de politie binnenkort op last van de rechter-commissaris tijdens een onderzoek in een computer inbreken en gegevens veiligstellen of vernietigen. Zeg nou zelf, dat zijn nog eens bevoegdheden. Dan mag je best een hele boel. De kunst alleen is weten wat je mag en door laten schemeren dat je het ook zúlt doen, tenzij de verdachte zich gaat gedragen en doet wat je zegt. Want van een agent mag dan gezegd worden dat hij niks mág, een verdachte hóeft niks te doen....
Geen opmerkingen:
Een reactie posten