Ontspanning

Iedereen heeft op zijn tijd behoefte aan ontspanning. Even de batterijen opladen om er vervolgens weer hard tegenaan te kunnen. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. Ik doe het voornamelijk door veel te slapen, boeken te lezen en met de hond te gaan lopen, hoewel sporten ook hoog op mijn verlanglijstje staat.

Van de baas krijgen we ook ontspanning aangeboden, in de vorm van een stuk teambuilding. Eens per jaar mogen we twee dagen de hei op om te ontspannen, om leuke dingen te doen en een hapje en een drankje te nuttigen. Hoewel het budget hiervoor hopeloos ontoereikend is voor de meeste leuke dingen, weten we er toch altijd wel wat van te maken. De tweede dag is overigens voor eigen rekening en in de nabije toekomst zal die tweede dag helemaal verdwijnen, omdat - in ons geval - het basisteam in zijn geheel op teamdag zal gaan. En hoewel niemand het echt wil, bestaat er tussen de twee opstartlocaties nog een teveel wij-zij gevoel om dat goed te kunnen doen slagen.

We hebben al heel veel vreemde en leuke dingen gedaan, de afgelopen jaren. Was het in eerste instantie nog zo dat er tenminste een va-gerelateerd element in moest zitten, de laatste jaren is ook dat naar de achtergrond verdwenen. We hebben vorig jaar boogschieten en fierljeppen gedaan en kanovaren. Gourmetten is altijd een goeie. Een speurtocht in de sporen van rechercheur de Cock door de Rosse buurt van Amsterdam. Skiën in een indoorhal. Hindernisbanen, schieten en balspelen - we hebben het allemaal gedaan. We zijn zelfs - bij hoge uitzondering - met het hele team een week gaan skiën in Zwitserland, omdat onze toenmalige teamchef daar contacten had. Sindsdien ben ik behept met het wintersportvirus, maar dat is een ander verhaal.

Nu gaan we morgen weer op teamdag en ik heb er geen spat zin in! Hoe dat komt, kan ik voor mezelf niet echt verklaren, behalve dan dat het gedwongen karakter ervan me tegen is gaan staan. Ook het feit dat de organisatie steevast schijnt te denken dat je vooral ver weg moet gaan om iets leuks te gaan doen, is ook een drempel voor mij. In de afgelopen twee teamdagen zijn we al naar Friesland en Oost-Groningen gegaan, terwijl er dichterbij zat leuks te vinden is. Daarnaast merk ik - dat zal wel iets met ouder worden te maken hebben - dat ik er niet meer van houd om in het ongewisse gelaten te worden. Ik wil weten wat we gaan doen, wil een bepaalde zekerheid over de verblijflocatie. Wat kan ik daar verwachten. Kun je er even in alle rust douchen, even zitten, een hapje eten enzovoorts?

Nu zullen er ongetwijfeld mensen zijn die zeggen dat ik niet zo moet zeuren en dat i blij moet zijn met alle moeite die de organisatie heeft gedaan om ons een leuke dag te bezorgen. Dat is ergens ook wel zo, maar ik kan het gevoel van onbehagen toch niet opzij zetten. Ik heb dat ook gewoon kenbaar gemaakt aan de teamleiding en de organisatie, maar of mijn bezwaren echt gehoord werden, waag i te betwijfelen. Ik heb even geaarzeld of ik dan helemaal niet mee zou gaan ( ik zou met mijn gechagrijn de sfeer voor de rest niet willen bederven, want zo goed  ken ik mezelf dan ook wel weer) maar dat wil ik dan ook weer niet.

Als ik het zelf mocht bepalen, zou ik een locatie boeken en eten en drinken verzorgen en dan gewoon iedereen vrij laten om te doen en te laten wat hij wilde. Gewoon even lekker ontspannen, een drankje en een spelletje, maar vooral niks moeten . Want dat is vooral ontspanning.

Blessures

Leon Kuijs, tot voor kort spreekbuis van de Raad van Hoofdcommissarissen en nu voorzitter van de Politieacademie, heeft afgelopen week zijn excuses aangeboden voor de blessures ( zeg maar: verwondingen) die zijn ontstaan bij een recente weerbaarheidsweek. Ziet u, om het echte leven van een politieagent in de praktijk na te bootsen krijgen werkstudenten tegenwoordig als afsluiting een weerbaarheidsweek. Kennelijk zitten daar dan ook momenten in waarbij (kick)boksers ingezet worden om de studenten te leren voor zichzelf op te komen. Hoe het is als iemand werkelijk het licht uit je ogen wil slaan. Dat resulteerde in een aantal gevallen tot ernstige verwondingen, tot aan een gebroken kaak toe. Maar, zo betoogde Kuijs, procentueel gezien is het aantal verwondingen te verwaarlozen op de politieopleiding. En mishandeling was het zeker niet, want "daar zit een element van opzet in en dat is zeker niet het geval" aldus Kuijs.

Kuijs moest onlangs het stokje overnemen van Ad van Baal, voorheen generaal van de Koninklijke Landmacht. Van Baal, die in 2002 ontslag nam na de val van de enclave in Srebrenica, werd voorzitter van de raad van bestuur van de politieacademie en stapte onlangs op na een vertrouwenscrisis. Dat is ook vragen om onheil, als je het mij vraagt: een (ex)militair aan het hoofd zetten van een politieopleiding. Al was het maar omdat militairen en politiemensen fundamenteel van elkaar verschillen: waar militairen uiteindelijk volgzaam zijn en tot op zekere hoogte doen wat hun gezegd wordt, willen politiemensen altijd eerst het naadje van de kous weten voordat ze iets doen. En zich iets laten zeggen van hogerhand, daar zijn politiemensen uiterst slecht in. Dat zou best eens mogen veranderen, vind ik. Maar mij wordt natuurlijk niks gevraagd.

Toen ik op de politieschool zat ( de academie was toen alleen nog voor inspecteurs en hoger) was er geen weerbaarheidsweek maar een integratiemodule, waarbij vooral een week lang een politiebureau werd nagespeeld. Verkeerscontroles, criminaliteit, alles werd uit de kast getrokken en nagebootst. Maar vechtpartijen met professionele boksers zat er toen niet in. Echter, ook bij ons vielen wel eens gewonden. Ikzelf raakte de eerste dag van de opleiding al gewond, toen ik in het bos ( wat doen politiemensen nou in het bos) uitgleed en mijn kin openhaalde aan een boomstam. En gedurende de opleiding waren er wel meer verzwikte enkels, grote blauwe plekken na wat te enthousiast in de dojo gestoeid te hebben, een gebroken sleutelbeen en wat hersenschuddingen - maar niet bij mij. Het lijkt er namelijk op, dat politiemensen in opleiding en in de praktijk, er de rare mening op nahouden dat ze tegenover hun collega's moeten laten blijken hoe sterk, stoer en taai ze wel niet zijn. Au roepen is er niet bij. En als je elkaar in een wurggreep neemt, dan zal je dat weten ook. Ook tijdens latere oefeningen heb ik diverse mensen gewond zien afgedragen worden, met schouderblessures, knieblessures, hoofdwonden en noem maar op. Terwijl het aantal verwondingen in de praktijk heel erg meevalt.

Misschien is daar een les uit te leren. Leer dat mensen kapot kunnen. Dat verwondingen niet alleen vervelend zijn voor de persoon die het overkomt, maar dat een langdurig zieke erg op het rooster drukt, waardoor geen ruimte is voor extra projecten. Dast je daardoor zelf meer nachtdiensten moet draaien, want er zijn niet genoeg mensen. En leer dat dat ook geldt voor burgers. Geweld moet altijd proportioneel zijn, ook als je dit op elkaar toepast.

Mentaal weerbaar

De afgelopen drie dagen heb ik in de schoolbanken doorgebracht. Dat was geen pretje, maar wel heel leuk. Waarom geen pretje? Omdat politiemensen doeners zijn. Die hebben maar een hele kleine spanningsboog, kunnen zich niet al te lang concentreren en willen actie. Gáán! Waarom was het dan wel leuk? Omdat het met 11 andere mensen uit mijn eigen team was, mensen die ik door alle onregelmatigheid, vakanties, cursussen en ziekte soms weken niet spreek of zie. En omdat het onderwerp achteraf enrom interessant bleek te zijn.

Op last van het Ministerie van Veiligheid en Justitie moeten alle dienders een driedaagse cursus volgen over Mentale Weerbaarheid. Dit is voortgekomen uit een groot landelijk onderzoek bij de politie, waarbij als uitkomsten onder andere bleek, dat politiemensen 2.3 maal zoveel kans hebben op een hartaanval als een 'gewone' burger en dat zelfmoord drie maal zoveel plaatsvindt onder politiemensen als, wederom, 'de burger'. Dat zijn nogal eens cijfers. In al die jaren heb ik 'pas' één collega gekend die zichzelf het leven benam, maar je schrikt wel even van deze cijfers. Stress van het werk is kennelijk dodelijk. Een andere itkomst van dit onderzoek is het nieuwe uniform, wat werkbaarder moet zijn dan het huidige, maar daar wil ik het een andere keer over hebben.

Mentale Weerbaarheid, dus. Het grappige aan een lerend en ontwikkelend kind is dat hij of zij kennis leert op school, op een sportclub of buiten op straat en dan pas in praktijk brengt. Een volwassene die, na een aantal jaren gewerkt te hebben een leertraject ingaat, beseft dat hij al heel veel deed ( en ook goed deed) maar waar hij nu pas de theorie achter te zien krijgt. We hebben het de afgelopen dagen gehad over een aantal tools ( want als het niet in het Engels is, dan telt het niet of kun je het in ieder geval niet serieus nemen) die je kunt gebruiken om niet af te stompen en je te beschermen tegen invloeden van buitenaf en toch je taak te vervolmaken. Zo hebben we geleerd over visualisatie ( jezelf je taak zíen doen) , energiemanagment, doelen stellen, actie-reflectie-methode, Gedachten controle en attentiecontrole. Allemaal handigheidjes met als doel te focussen, de stress beheersbaar te maken, je ademhaling en daarmee je hartslag te controleren en zodoende controle te houden over je optreden en alles daaromheen. Sommige zaken zijn direct overgenomen uit de topsport, andere zijn puur psychologische processen. Door de driedaagse heen zijn er gastdocenten geweest, zoals een sportpsycholoog, iemand die hartmetingen deed en ons ademhalingsoefeningen aanleerde en IBT-instructeurs. We deden een aantal casussen, niet om het politieoptreden te trainen maar te kijken van hoe de genoemde processen werken en hoe je deze kunt toepassen in je dagelijks werk. Er volgt nog een terugkomdag in november.

Al met al was het leuker en leerzamer dan ik had verwacht, onlangs de lange dagen. Meestal zijn dit soort cursussen nauwelijks toepasbaar en niet geënt op de politiepraktijk, maar ik moet eerlijk bekennen: hier kan ik iets mee. Al was het maar om achteraf na een actie bij mezelf na te gaan wat ik er van vond, en wat ik eraan zou willen verbeteren om in de toekomst bij een soortgelijke casus een betere, vaak rustigere reactie te tonen. Meer veerkracht te tonen en de aktie tot een goed eind te brengen.

Maar ook: je stress terug te brengen en wel op een zodaniger manier dat je beter slaapt, beter presteert zowel privé als op het werk en minder last hebt van je onregelmatige diensten. Want Stress, waarvan ik deze dagen geleerd heb dat het staat voor Situations That Release Emergency Signals for Survival, kan dodelijk zijn. Het zorgt er zeker voor dat het denkende deel van het brein zich afsluit en dat je lichaam reageert volgens oeroude instincten. Vechten, vluchten of bevriezen. En dat is vaak geen goede reactie in een stressvolle situatie.

Als we de stress terug kunnn brengen, worden we betere, evenwichter mensen. Leven we langer. Gaat de levenskwaliteit omhoog. Niet alleen voor politiemen