Mentaal weerbaar

De afgelopen drie dagen heb ik in de schoolbanken doorgebracht. Dat was geen pretje, maar wel heel leuk. Waarom geen pretje? Omdat politiemensen doeners zijn. Die hebben maar een hele kleine spanningsboog, kunnen zich niet al te lang concentreren en willen actie. Gáán! Waarom was het dan wel leuk? Omdat het met 11 andere mensen uit mijn eigen team was, mensen die ik door alle onregelmatigheid, vakanties, cursussen en ziekte soms weken niet spreek of zie. En omdat het onderwerp achteraf enrom interessant bleek te zijn.

Op last van het Ministerie van Veiligheid en Justitie moeten alle dienders een driedaagse cursus volgen over Mentale Weerbaarheid. Dit is voortgekomen uit een groot landelijk onderzoek bij de politie, waarbij als uitkomsten onder andere bleek, dat politiemensen 2.3 maal zoveel kans hebben op een hartaanval als een 'gewone' burger en dat zelfmoord drie maal zoveel plaatsvindt onder politiemensen als, wederom, 'de burger'. Dat zijn nogal eens cijfers. In al die jaren heb ik 'pas' één collega gekend die zichzelf het leven benam, maar je schrikt wel even van deze cijfers. Stress van het werk is kennelijk dodelijk. Een andere itkomst van dit onderzoek is het nieuwe uniform, wat werkbaarder moet zijn dan het huidige, maar daar wil ik het een andere keer over hebben.

Mentale Weerbaarheid, dus. Het grappige aan een lerend en ontwikkelend kind is dat hij of zij kennis leert op school, op een sportclub of buiten op straat en dan pas in praktijk brengt. Een volwassene die, na een aantal jaren gewerkt te hebben een leertraject ingaat, beseft dat hij al heel veel deed ( en ook goed deed) maar waar hij nu pas de theorie achter te zien krijgt. We hebben het de afgelopen dagen gehad over een aantal tools ( want als het niet in het Engels is, dan telt het niet of kun je het in ieder geval niet serieus nemen) die je kunt gebruiken om niet af te stompen en je te beschermen tegen invloeden van buitenaf en toch je taak te vervolmaken. Zo hebben we geleerd over visualisatie ( jezelf je taak zíen doen) , energiemanagment, doelen stellen, actie-reflectie-methode, Gedachten controle en attentiecontrole. Allemaal handigheidjes met als doel te focussen, de stress beheersbaar te maken, je ademhaling en daarmee je hartslag te controleren en zodoende controle te houden over je optreden en alles daaromheen. Sommige zaken zijn direct overgenomen uit de topsport, andere zijn puur psychologische processen. Door de driedaagse heen zijn er gastdocenten geweest, zoals een sportpsycholoog, iemand die hartmetingen deed en ons ademhalingsoefeningen aanleerde en IBT-instructeurs. We deden een aantal casussen, niet om het politieoptreden te trainen maar te kijken van hoe de genoemde processen werken en hoe je deze kunt toepassen in je dagelijks werk. Er volgt nog een terugkomdag in november.

Al met al was het leuker en leerzamer dan ik had verwacht, onlangs de lange dagen. Meestal zijn dit soort cursussen nauwelijks toepasbaar en niet geënt op de politiepraktijk, maar ik moet eerlijk bekennen: hier kan ik iets mee. Al was het maar om achteraf na een actie bij mezelf na te gaan wat ik er van vond, en wat ik eraan zou willen verbeteren om in de toekomst bij een soortgelijke casus een betere, vaak rustigere reactie te tonen. Meer veerkracht te tonen en de aktie tot een goed eind te brengen.

Maar ook: je stress terug te brengen en wel op een zodaniger manier dat je beter slaapt, beter presteert zowel privé als op het werk en minder last hebt van je onregelmatige diensten. Want Stress, waarvan ik deze dagen geleerd heb dat het staat voor Situations That Release Emergency Signals for Survival, kan dodelijk zijn. Het zorgt er zeker voor dat het denkende deel van het brein zich afsluit en dat je lichaam reageert volgens oeroude instincten. Vechten, vluchten of bevriezen. En dat is vaak geen goede reactie in een stressvolle situatie.

Als we de stress terug kunnn brengen, worden we betere, evenwichter mensen. Leven we langer. Gaat de levenskwaliteit omhoog. Niet alleen voor politiemen