Tweede kans...

Vandaag is het Kerstmis. Eerste Kerstdag, de dag dat mensen om uiteenlopende redenen bij elkaar komen om een gezellige dag met de familie en vrienden door te brengen. De dag dat er ontzettend veel geconsumeerd wordt, dure cadeaus aan elkaar worden gegeven en - heel soms - oude familieruzies nieuw leven worden ingeblazen. Het is ook de dag dat het aantal inbraken naar een absolute top klimt, maar dat geheel terzijde. Het is namelijk ook de tijd van Tweede Kansen. Van vergiffenis schenken aan mensen die je dwars hebben gezeten, die je kwaad hebben gedaan maar ook vrede te sluiten met mensen die jijzelf onheus hebt bejegend. Iedereen verdient een tweede kans. Nou ja, bijna iedereen...

Beroepsmatig,  naar de strafrechtsketen gekeken, bestaat er zo'n Tweede-Kans-Organisatie, de Reclassering genaamd. Zij verzorgen het terugkeren van veroordeelde criminelen in de maatschappij. Begeleiden ze naar eerlijk werk, een woning en een stabiel leven. Of althans, dat proberen ze. Want ze zijn natuurlijk afhankelijk van de medewerking van genoemde veroordeelden. Ik weet niet wat hun slagingspercentage is, maar ik heb daar wel duistere vermoedens over.

Al in een vroeg stadium, zo lijkt het vaak, doet de reclassering er alles aan om veroordeelden terug te laten keren in de maatschappij, door verlofregelingen toe te staan of detentie om te zetten in elektronisch toezicht, ofwel de enkelband. Soms - vaak!- tegen beter weten in. De reclassering is verplicht de verlofaanvraag aan een aantal instanties voor te leggen. Zo ook de wijkagent van de buurt, waar de veroordeelde zijn of haar verlof door wil brengen.

Ik krijg regelmatig dergelijke verzoeken op mijn bureau. Eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik vaak een negatief advies geef over het aangevraagde verlof. Niet omdat ik het de mensen misgun. Of misschien ook wel. Een anderhalf jaar geleden - ik heb er hier nog over geschreven- werden drie van onze lokale crimi's gepakt voor een woningoverval met een vuurwapen. En al na een jaar van de opgelegde drie jaar celstraf vroeg de Reclassering mij, of ik het een goed idee zou vinden als deze drie jongemannen, die tot kort deel hadden uitgemaakt van een criminele jeugdgroep, stukje bij beetje terug zouden keren in de maatschappij. En daar was ik het niet mee eens.

Ik vond dat een verkeerd signaal af zou geven naar hun voormalige vrienden, als ze naar zo'n relatief zwaar delict, na zo'n korte tijd alweer op straat te zien zouden zijn. Waar ze status konden ontlenen aan het feit dat ze in hotel de Houten Pollepel hadden gezeten. Want dan zijn het échte mannen. Vroeger ging je daarvoor in dienst, maar die tijd is geweest. Maar ik geef ook een negatief advies als er een grote kans is op onrust in de buurt. Want als de slachtoffers zien, dat de daders van hun leed al weer zo snel op straat zijn, wat doet dat dan met je rechtvaardigheidsgevoel? Of als de gezondheid van de veroordeelde gevaar loopt. Ik heb onlangs nog negatief geadviseerd, omdat ik weet, als de veroordeelde in onze plaats zijn verlof zou doorbrengen, hij niet zou terugkeren naar de gevangenis. Niet omdat hij dat niet wilde, maar omdat ik zeker weet dat als hij zijn oude vrienden terug zou zien, dit zou resulteren in ernstig letsel of zelfs een dodelijke afloop voor deze veroordeelde. En dat gun ik hem dan toch ook weer niet.

Het probleem echter, zit hem hierin: de reclassering vraagt dan wel om advies, maar is niet gebonden om zich aan dat advies te houden. Sterker nog, ze mogen het totaal links laten liggen. En wat dan nog erger is: ze verwaardigen zich niet om bericht van hun beslissing naar ons te sturen, zodat we weten wat we op straat kunnen verwachten. En dus werd ik afgelopen weekend geconfronteerd met een vent, waarvan ik dacht dat hij in die knast hoorde te zitten. En klagen hierover heeft geen zin. HEt zou nog eerder lukken de Titanic in al haar oude glorie te herstellen, dan dit soort organisaties van gedachten over het door hun gevolgde pad te laten veranderen. Want wat weten wij, gewone stervelingen, er nu van?

Iedereen behoort een tweede kans te krijgen,. En sommigen zelfs een derde kans. Maar het moet ook een keer ophouden. En als ik zeker wist dat er niet zoveel nadelige effecten aan kleefden, zou ik voorstander zijn van het Amerikaanse systeem three strikes and you're out: drie keer een zwaar misdrijf en je gaat 20 jaar  de cel in. Dan heb je onwaardig gemaakt om in de samenleving te verkeren. Maar dat kan ook niet de oplossing zijn. Toch?

Uitzonderingen zijn er echter altijd. Een jongeman, die deel uitmaakte van diezelfde jeugdgroep, werd afgelopen weekend gepakt in Amsterdam. Achter het stuur van een hele snelle auto die niet van hem was. Waar kentekenplaten opzaten, die niet bij deze auto hoorden. En waaruit een achtervolging voortvloeide, zoals we alleen maar recentelijk bij de aflevering van Unit Luchtvaartpolitie hebben kunnen zien. Dat soort jongeren verdient maar één ding: onverdeelde aandacht, zelfs zoveel dat het op stalking gaat lijken. En dat doen we dus ook. Iedere dag dat we hem zien lopen, rijden, hangen, wordt hij gecontroleerd. Wordt vastgelegd met wie hij zich ophoudt. Hoe laat. Waar. Wat. Want alleen als ze onze hete adem in de nek voelen, gaan ze zich misschien gedragen. Heel misschien.