Bemiddeling

Veel gemeentes hebben tegenwoordig een bemiddelingsinstantie. Ze zijn daar min of meer door gedwongen door de politie. Vroeger, toen de politie alles nog deed wat ze eigenlijk niet behoorden te doen, konden buren, die elkaar niet konden uistaan, terecht bij de politie. Die deed dan een bemiddeling en probeerde beide partijen weer bij elkaar te brengen. Vandaar dat nu nog mensen, tegen wij ik vertel dat ik wijkagent ben, denken dat ik me vooral bezig hou met overhangende takken en de kat die in de tuin van de buren schijt. De politie doet dat allang niet meer en verwijst door naar de gemeente. We zijn daar heel stellig in: zolang er geen strafbaar feit heeft plaatsgevonden, is het geen politiewerk. Dus moet de gemeente er iets mee. En bij ons is daarvoor een bedrijf in de arm genomen die met ingang van volgend jaar daardoor ons werk gaat verlichten.

Bemiddeling. Polderen. Compromis sluiten. Het is allemaal een beetje van de softe kant, vind ik. Je bereikt samen het beste van het slechtste. Doe allebei wat water bij de wijn en je krijgt een product wat niemand lekker vindt, maar waar je niet dood aan gaat. Typisch Nederlands, dus.

Afgelopen week lanceerden twee PVDA-Kamerleden een plan om minder streng te gaan straffen. Er moest meer bemiddeld worden in het strafrecht en er moest minder 'ideologisch' gedacht worden. Dat laatste begreep ik niet. Als er één partij voor ideologisch gedachtegoed staat, is het toch de PVDA? Maar goed, zij vonden dat er evenveel aandacht moest zijn voor de dader als voor het slachtoffer.

Mensen die dat soort dingen bedenken, denk ik wel eens, hebben zelf nooit iets met de harde kant van strafrecht te maken gehad. Alleen is dat hier niet het geval, want één van de bedenkers is zelf jaren lang wijkagent geweest in Amsterdam, alvorens kamerlid te worden.

We zijn juist de laatste jaren een weg in geslagen waarbij meer ruimte komt voor het slachtoffer om te spreken tijdens rechtszittingen. Tot gruwel van de advocaten van de verdachten trouwens, want nu is er een partij die hun cliënt in een kwaad daglicht kan stellen terwijl dat niet per sé over de feiten hoeft te gaan, maar meer over de gevoelens. Er wordt, wat je daar ook van mag denken, in ons land erg streng gestraft in vergelijking met de landen om ons heen. En nog is het ons niet genoeg, als je de kranten leest en de gewone man of vrouw op de straat om zijn mening vraagt. Straf, het woord zegt het al, moet namelijk een afschrikwekkende werking hebben op mensen die overwegen een misdaad te begaan. Als de harde kern van het misdaadgilde hoort, dat de straf vermindert en dat ze in plaats daarvan gedwongen in gesprek moeten met het slachtoffer, dan zal de schrik hen bepaald niet om het hart slaan. Ik zie dat al voor me. "Sorry dat ik bij u heb ingebroken mevrouw, maar ik ben te lui om te werken en je moet toch wat!"

Een andere verandering is wel nodig: er is nu veel te weinig aandacht voor de terugkeer in de maatschappij. Een veroordeelde wordt aan het einde van zijn straf wel begeleid, maar lang niet genoeg. Al tijdens zijn vrijheidsstraf dient hij of zij ervan bewust gemaakt te worden dat hij, eenmaal terug in de maatschappij, zich dient te gedragen. Aan het werk moet. Huisvesting moet zien te vinden. Gewoon belasting moet betalen. En zich dient te gedragen. Dat is moeilijk in deze tijd van crisis, maar aan de andere kant: als je wìlt werken, is er altijd werk. Het zal geen droomcarriere zijn, maar het is werk. En dat moet altijd beter zijn dan makkelijk geld pikken van anderen. De bureaucratie in de reclassering is berucht. De begeleiding is lastig, want als iemand niet begeleid wil worden, kun je hem niet helpen. Ook als de rechter die begeleiding verplicht. Want voordat dat is teruggemeld aan de rechter, is er al heel wat water door de polder gestroomd.

Dus: straf moet blijven. Maar de tijd in de gevangenis moet beter besteed worden. Alleen dan zal straf ook echt werken. Zal iemand zeggen "Ik heb mijn lesje echt geleerd". Dat is beter dan bemiddeling.